Akademi
Günümüzde birçok sanayi kolunda yaygın şekilde çalışma esnasında gaz , toz veya yanıcı madde buharı gibi nedenler patlayıcı ortam oluşmaktadır. Bu tür yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı risk barındıran LPG, Doğalgaz, Kömür Madenleri, Hububat Siloları, Kimya, Şeker Fabrikaları vb.. ortamlarda elektrik tesisatı herhangi bir kıvılcım veya ark oluşumuna sebebiyet vermeyecek şekilde patlama riskine karşı dirençli olarak tesis edilmektedir.
Patlama riski olan gaz ortamlar, patlama tehlikesine göre çok tehlikeli Zone0, tehlikeli zone1 ve görece az tehlikeli Zone2 seviyesinde gruplandırılır. Zone 0 bölge sınıfında patlayıcı maddeler normal çalışma esnasında yoğun olarak bulunur, Zone1 seviyesinde bu maddelere ara sıra rastlanır, Zone 2 seviyesinde ise nadir de olsa bu maddelere rastlanacağı ifade edilir.
Patlama riski olan toz ortamlar ise patlama tehlikesine göre çok tehlikeli Zone20, tehlikeli zone21 ve görece az tehlikeli Zone22 seviyesinde gruplandırılır. Zone 20 bölge sınıfında patlayıcı toz maddeler normal çalışma esnasında yoğun olarak bulunur, Zone1 seviyesinde bu maddelere ara sıra rastlanır, Zone 2 seviyesinde ise nadir de olsa bu maddelere rastlanacağı ifade edilir.
Patlama riski olan mahaller için bölge sınıfı belirlendikten sonra bu bölgelere uygun patlamaya dirençli ürünlerle elektrik tesisatı yapılır. Bir ürünün patlamaya dirençli olması Explosion + Proof kelimeleri ile kısaca Exproof olarak ifade edilir. Kullanılacak exproof ürünlerin ATEX sertifikasına sahip olup olmadığı kontrol edilir. Ürünün etiketinde ise hangi tehlike sınıfına uygun olduğu, gaz patlamasına ya da toz patlamasına dirençli olup olmadığı, exproof koruma sınıfı, kullanılacak sanayi koluna göre ekipman kategorisi, sıcaklık vb.. değerler yer alır. Exproof ürün seçimi bu etikete göre yapıldıktan sonra kablolama kısmına geçilecektir.
Tesisatın diğer bileşenleri olan kablolar ve borular arıza kaynağı olarak görülmediği için özel exproof kablolar ve borular bulunmamaktadır. Elektrik tesisat kabloları zırhlı/zırhsız olacak şekilde kullanılabilmektedir. Boru olarak ise IMC ya da RSC tercih edilebilirdir. Exproof ürünlerin montajı yapılırken herhangi bir kıvılcım ya da ark oluşmaması için ürüne uygun exproof rakorlar kullanılır.
Tüm bu çalışmalarla patlama ve ark oluşum riski hem ürün seçimiyle hem montaj ve kablolama ile minimuma indirilir. Özellikle can ve mal kayıplarının önüne geçmek adına exproof alanların elektrik tesisatına maksimum düzeyde önem verilmeli, en risksiz opsiyonlar tercih edilmelidir.